امروزه با توجه به پيشرفت علوم و فناوري، هر گونه تغيير جديد مي تواند آثار متفاوتي را در كليه ابعاد زندگي فردي، اجتماعي و اقتصادي انسان به وجود آورد.اما از اين ميان عواملي كه در سلامت انسان تاثيرگذار است، از نقش ويژه اي برخوردار مي باشد. امروزه به دليل گذر اپيدميولوژيك يعني جايگزيني بيماري هاي غيرواگيردار به جاي بيماري هاي واگيردار به دليل كنترل عوامل بيولوژيك از يك طرف و نقش رفتارهاي ناهنجار بهداشتي و سبك زندگي و شيوه هاي تغذيه در افزايش ميزان بيماري هاي غيرواگيردار از طرف ديگر، لزوم تغيير نگرش در مراقبت و بهداشت با هدف حفظ و ارتقاي سلامتي ضروري است.با توجه به موارد ذكر شده نقش بي تحركي به عنوان يكي از عوامل اصلي در شيوع بيماري ها و بروز مرگ، حائز اهميت است.
با توجه به اين كه فعاليت فيزيكي مناسب مي تواند تاثير مهمي در پيش گيري از بروز بيماري ها، عوارض آن ها و در نهايت مرگ و مير ناشي از آن ها داشته باشد، بررسي متون و مقالات علمي در مورد ارتباط بيماري ها و فعاليت فيزيكي گوياي اين مطلب است كه ورزش پياده روي داراي تاثيرات مفيدي در زمينه پيش گيري از بيماري هاي مزمن و غيرواگير است.در دنياي امروز پياده روي بهترين فعاليت و طبيعي ترين ورزش براي كسب آمادگي جسماني و رواني است. پياده روي ورزش لذت بخش و كم خطري است كه در دسترس همگان است و همه جا و همه وقت امكان اجراي آن وجود دارد. در خصوص تاثير ورزش پياده روي در ايجاد و ابقاي سلامتي سوالاتي مطرح است كه به آن پرداخته مي شود.
چه نوع ورزش پياده روي مفيد و موثر است؟
فعاليت فيزيكي مناسب براي تقويت عضلات قلب و ريه و در كل سلامتي، زماني مفيد و موثر مي شود كه بتواند سبب بروز تغييرات بيولوژيك مفيد در بدن انسان شود كه از آن جمله مي توان به افزايش تعداد ضربان تا شكل سريع آن يعني يك دوي نرم و سبك اشاره كرد.ميزان پياده روي مي تواند از شكل آرام يعني راه رفتن متفاوت باشد. برنامه بر اساس ميزان آمادگي جسماني افراد با هدف نهايي طي ۳ هزار و ۲۰۰ متر در مدت نيم ساعت و با افزايش ضربان قلب ۱۲۰-۱۳۰ بار در دقيقه مي تواند متفاوت باشد.
چه فوايدي از ورزش پياده روي مي توان انتظار داشت؟
بررسي متون و مقاله ها بيانگر آثار بسيار مفيد و متعدد ورزش پياده روي بر سلامت انسان از ابعاد مختلف است كه براي آگاهي بيشتر در مورد اين آثار سودمند در زمينه پيش گيري و كنترل بيماري ها مي توان به موارد زير اشاره كرد: كاهش روند پوكي استخوان به ويژه در زنان، كنترل اختلالات چربي خون، كنترل فشار خون، كاهش عوارض چاقي و درمان آن، كنترل ديابت و كاهش بروز ابتلا به ديابت تيپ ۲ (مرض قند)، پيشگيري از آترواسكلروزيس عروق كرونري (تصلب شرايين)، كاهش عوارض بيماري هاي مفصلي و استئوارتريت ها (آرتروز)، كاهش عوارض حاملگي، تقويت سيستم ايمني بدن، تقويت وضعيت تنفسي،كاهش علايم بيماري هاي روده اي، تقويت رواني افراد با كاهش استرس، بي خوابي و اضطراب، تقويت و ايجاد حس شادابي، پيش گيري و درمان اعتياد. با توجه به مطالب مذكور و سهولت انجام ورزش پياده روي و آثار گسترده آن در ارتقاي سلامت فرد و جامعه، اين مقوله از ورزش نيازمند توجه ويژه اي در برنامه ريزي هاي بهداشتي است و قدر مسلم گستردگي موضوع، لزوم مشاركت و هماهنگي بين بخشي و مردمي را هم در زمينه برنامه ريزي و هم در اجراي برنامه هاي جامع مي طلبد، به ويژه بعد هماهنگي بين بخشي در حفظ و ارتقاي سلامتي افراد جامعه از طريق ترويج فرهنگ پياده روي گامي در توانمندسازي مردم و جامعه و به عبارت ديگر ارتقاي سلامت محسوب مي شود.
ورزش و درمان بيماري ها
ورزش هاي گوناگون علاوه بر آن كه از بروز بسياري از بيماري ها جلوگيري مي كند و نقش پيش گيري را به عهده دارد، همواره در درمان بسياري از بيماري ها موثر واقع مي شود و يك نقش درماني را از نظر علم پزشكي برعهده مي گيرد. بدين منظور توجه شما را به آثار درماني ورزش در ارگان هاي مختلف بدن و بيماري هاي مربوط جلب مي كنيم.
فشار خون بالا
با انجام ورزش هاي معمولي همراه با رژيم غذايي و استراحت مناسب در يك سال مي توان يك فشار خون ماكزيمم را از ۱۷ به حدود ۱۴ رسانيد و روشن است كه ورزشكاران معمولا دچار عوارض فشار خون نمي شوند و ورزش حتي در سنين ۸۰-۶۰ سالگي مي تواند در متعادل نگه داشتن فشار خون سهيم باشد. زيرا بر اثر ورزش، عروقي كه در سطح بدن جريان دارد انبساط مي يابد و فشار خون سقوط مي كند.ورزش پياده روي و كوه نوردي به خوبي فشار خون بالا را متعادل مي سازد.
بيماران با دردهاي قلبي (سكته)
انجام ورزش هاي سبك طبق آمارهاي جهاني نه تنها انواع دردهاي قلبي پايدار و غيرپايدار را تسكين و كاهش مي دهد بلكه سبب حل شدن لخته هاي داخل خون شرياني قلب مي شود و از بروز سكته هاي بعدي ممانعت مي كند. هم چنين ورزش هاي سبك مانع از رسوب پلاكت هاي چربي در داخل عروق كرونر قلب يا عروق ساير نقاط بدن مي شود و در پيش گيري بروز بيماري هاي قلبي عروقي افرادي كه يك بار به انفركتوس مبتلا شده اند، دخيل است. امروزه ثابت شده است كه ورزش هاي مناسب در نزد افرادي كه مبتلا به ديابت هستند و حتي انسولين نيز تزريق مي كنند بسيار مفيد است و مقاومت بدن را در برابر عوارض ناشي از اين بيماري بيشتر مي كند.
تاثير ورزش در سرطان
ورزش سبب تقويت سيستم ايمني در بيماران سرطاني مي شود. بنابرگزارش پژوهشگران كره اي، انجام حركات ورزشي ساده مي تواند سيستم ايمني بيماراني را كه به دليل سرطان معده تحت عمل جراحي قرار گرفته اند، تقويت كند.مطالعه روي ۲۵ بيمار كه تحت عمل جراحي خارج شدن تومورهاي معده قرار گرفته بودند، نشان داد عملكرد ايمني بدن افراد كه ۲ روز پس از عمل، انجام حركات ورزشي را اجرا كرده بودند، قوي تر از اشخاصي بود كه ورزش نكرده بودند. ۲ هفته پس از جراحي تعداد سلول هاي ضد سرطان در افرادي كه ورزش كرده بودند به نحو چشمگيري بيشتر از ديگران بود.سلول هاي ضد سرطان يا قاتل به سلول هاي سرطاني حمله و به رفع عفونت كمك مي كند. دكتر يانگ مونا وهمكارانش از دانشگاه اينجو در شمي كويانگر، يك گروه ۱۷ نفره از بيماران را مورد بررسي قرار دادند. اين بيماران ۲ روز بعد از جراحي در حالي كه روي تخت دراز كشيده بودند انجام حركات ساده ورزشي را آغاز كردند. هم چنين از زماني كه قادر به راه رفتن بودند انجام حركات ورزشي روي دوچرخه ثابت را به تعداد ۵ بار در هفته شروع كردند.
محققان به منظور بررسي تغييرات حاصله در تعداد سلول هاي قاتل چندين نمونه خون از بيماران گرفتند. نتايج تحقيقات حاكي از آن بودكه هفته اول پس از جراحي تعداد سلول هاي قاتل در هر گروه كاهش يافت. اما در هفته دوم سلول هاي قاتل در بيماراني كه ورزش مي كردند به وضعيت موفقيت آميز اول بازگشت. اما در افرادي كه ورزش نمي كردند روند نزولي سلول ها هم چنان ادامه داشت.البته به مرور زمان تعداد سلول هاي قاتل در تمامي اين بيماران افزايش پيدا كرد. به گفته دكتر مونا به دليل اين كه ضعف سيستم ايمني موجب تقويت سلول هاي سرطاني مي شود، انجام حركات ورزشي براي تقويت سيستم ايمني حائز اهميت است.
نقش ورزش در سلامتي انسان